मंदसौर (मध्यप्रदेश) : मध्य प्रदेशातील मंदसौर जिल्ह्यातील गांधीनगर अभयारण्यात १७ ते १९ फेब्रुवारी या कालावधीत गिधाडांची गणना होणार आहे. पन्ना नॅशनल पार्कनंतर गिधाडांची कॉलनी असलेले मध्यप्रदेशील गांधीनगर अभयारण्य ओळखले जाते. वनविभागाने गणनेसाठी जोरदार तयारी केली आहे. कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण दिले आहे. गेल्यावेळी झालेल्या जनगणनेत येथे ८०० गिधाडे आढळली होती. गिधाडांच्या संरक्षणासाठी सरकारकडून प्रयत्न सुरू आहेत. (Vultures Computation)
गांधीनगर अभयारण्यातील गिधाडांची चांगली संख्या लक्षात घेऊन वन विभागाने विशेष गणना अभियान चालवण्याचा निर्णय घेतला आहे. वनमंडल अधिकारी संजय रायखेरे यांनी सांगितले की, पन्ना राष्ट्रीय उद्यानानंतर या ठिकाणी सर्वांत जास्त गिधाडांची संख्या आहे. गिधाडांची खरी आकडेवारी मिळवण्यासाठी आणि त्यांच्या सरंक्षणासाठी चांगली योजना राबवण्यासाठी गिधाडांच्या गणनेचा कार्यक्रम आखला आहे. तीन दिवस चालणाऱ्या या गणनेत वन कर्मचाऱ्यांबरोबर सामाजिक संस्थाही सहभागी होणार आहेत. (Vultures Computation)
मागील वेळच्या गणनेमध्ये मंदसौर वनमंडळात ८५० गिधाडांची नोंद झाली होती. त्यामध्ये ८०० गिधाडे ही गांधीनगर अभयारण्यात मोजली गेली. हे अभयारण्य इंडियन वल्चर आणि किंग वल्चर यांचे घर आहे. या ठिकाणी युरोशियन ग्रिफोन आणि सिनेरियस जातीचे गिधाडे या ठिकाणी वास्तव्यास येतात. या प्रवासी गिधाडांची संख्या चांगली आहे. या अभयारण्यात गिधाडांना खाण्यासाठी आणि राहण्यासाठी चांगली जागा आहे.
गिधाडांची संख्या घटत चालली असून सरकारने त्यांच्या सरंक्षणासाठी पावले उचलली आहेत. नुकतेच डाइक्लोफिनेक आणि निमेसुलाईड मिश्रणाच्या पशु औषधांवर बंदी घालण्यात आली आहे. गिधाडांच्यादृष्टीने ही औषधे घातक आणि जीवघेणी आहेत. गिधाडांच्या संरक्षणांसाठी वन विभागाचे जोरदार प्रयत्न सुरू आहेत. (Vultures Computation)
गिधाडाची वैशिष्ट्ये
गिधाड हे मृतभक्षक वर्गातील पक्षी आहे. ते प्राण्याच्या मृतदेहावर जगतात. अंटार्क्टिका आणि ओशनिया खंड वगळता सर्वत्र गिधाडे आढळतत. पिसे नसलेले केसविरहित डोके हे बहुतांशी गिधाडांचे वैशिष्ट आहे. निसर्गातील गिधाडे सफाई कर्मचारी असतात. मृतदेहाचे मांस हे गिधाडांचे मुख्य खाद्य आहे. उत्क्रांतीदरम्यान त्यांच्या शरीरात अनेक बदल झाले आहेत. त्यांची ठेवण शिकारी पक्ष्यांसारखी असली तरी शिकार करण्याचे कौशल्य फारच कमी असते. त्यांच्या डोक्यावर पिसे नसतात. डोक्यावर पिसे नसल्याने मृतदेहाच्या आतमध्ये डोकाऊन मांस खाणे सोपे जाते. गिधाडे आकाशात एकत्र विहार करतात. अनेक किलोमीटर अंतरावरील शिकार आणि खाद्य ते सहज हेरु शकतात.
हेही वाचा :
