-डॉ. रश्मी जे. देशमुख
माहिती तंत्रज्ञान (IT)आणि संगणक विज्ञानमध्ये फक्त विज्ञान आणि कम्प्युटरची डिग्री घेतलेल्यांना संधी मिळते असे नसून कला आणि वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थ्यांनाही आयटी मध्ये काम करण्याची संधी मिळू शकते. त्यासाठी कम्प्युटरचे बेसिक ज्ञान आणि आवड असणे आवश्यक आहे.
कला शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी : कला शाखेतील विद्यार्थी एआय आधारित डिजिटल आर्ट, गेम डेव्हलपमेंट, आणि व्हर्च्युअल रिअ‍ॅलिटीमध्ये करिअर करू शकतात. त्यांना एआय चा कल्पक वापर आणि युआय / युएक्स डिझाइनमध्ये काम करता येईल.
१. एआय आधारित क्रिएटिविटी : कला शाखेतील विद्यार्थ्यांना एआय आधारित कला आणि डिझाइन क्षेत्रात संधी मिळू शकते. एआय च्या मदतीने डिजिटल आर्ट्स, संगीत, आणि फिल्ममेकिंगसाठी नवीन तंत्रज्ञान वापरले जाऊ शकते. एआय आधारित क्रिएटिव्ह सोल्युशन्स तयार करण्यासाठी कला आणि तंत्रज्ञान यांचे मिश्रण केले जाते.
२. युआय/युएक्स डिझाइन : एआय तंत्रज्ञानावर आधारित उत्पादने आणि सेवांसाठी वापरकर्ता अनुभव (युआय/युएक्स) तयार करणे हे महत्त्वाचे असते. कला शाखेतील विद्यार्थी एआय आधारित सॉफ्टवेअर्स, अॅप्स, आणि वेबप्लॅटफॉर्म्ससाठी युआय/युएक्स डिझाइन करू शकतात.
३. डिजिटल मिडिया आणि कंटेंट क्रिएशन : एआय चा वापर डिजिटल मीडिया क्षेत्रात केला जातो, जसे की ऑटोमेटेड कंटेंट जेनरेशन, सोशल मीडिया मॅनेजमेंट, आणि ब्रँड प्रमोशन. कला शाखेतील विद्यार्थी एआय आधारित कंटेंट क्रिएशन आणि मिडिया मार्केटिंगमध्ये काम करू शकतात.
वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी : वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थी वित्तीय तंत्रज्ञान (FinTech), बिझनेस अनॅलिटिक्स, आणि मार्केटिंग ऑटोमेशनसाठी एआय/एमएल चा वापर करू शकतात. त्यांना व्यवसायातील धोके ओळखण्यासाठी आणि मार्केटच्या गरजा ओळखण्यासाठी डेटा अनॅलिटिक्स उपयोगी पडते.
१. बिझनेस अॅनालिस्ट : एआय आणि एमएल तंत्रज्ञानाचा वापर डेटा अॅनालिसिस, मार्केट ट्रेंड अॅनालिसिस, आणि व्यवसायाचे निर्णय घेणे यासाठी होतो. वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थी एआय आधारित बिझनेस अॅनालिटिक्स मध्ये काम करू शकतात, ज्यामध्ये डेटा मॉडेलिंग आणि एआयआधारित निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे.
२. एआय इन फिनटेक : वित्तीय तंत्रज्ञान क्षेत्रात एआय चा वापर करून पेमेंट सोल्युशन्स, फ्रॉड डिटेक्शन, आणि इन्शुरन्स प्रक्रियांमध्ये ऑटोमेशन केला जातो. वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थी फिनटेकमध्ये एआय आणि एमएल तंत्रज्ञानाचा वापर करून काम करू शकतात.
३. कस्टमर रिलेशन मॅनेजमेंट (CRM) स्पेशलिस्ट : एआय चा वापर ग्राहकांसोबतच्या संवादांमध्ये मोठ्या प्रमाणात होतो. चॅटबॉट्स, ऑटोमेटेड ईमेल्स, आणि ग्राहकांचा डेटा विश्लेषण करून कस्टमर एक्स्पीरियन्स सुधारण्यासाठी एआय चा वापर केला जातो. वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थी एआय आधारित सीआरएम सोल्युशन्स मध्ये काम करू शकतात.
४. मार्केटिंग आणि एआय : वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थी एआय चा वापर डिजिटल मार्केटिंग, विज्ञापन धोरणे, आणि ग्राहकांचे वर्तन विश्लेषण यासाठी करू शकतात. एआय आधारित मार्केटिंग टूल्स चा वापर करून जाहिरात धोरणे आणि विक्री प्रक्रिया सुधारता येते.
५. क्लाउड संगणन : क्लाउड संगणन म्हणजे सर्व्हर, डेटा स्टोरेज आणि अप्लिकेशन्स इंटरनेटच्या माध्यमातून उपलब्ध करणे. क्लाउड संगणन हे डेटा संचयन आणि गणना करण्यासाठी इंटरनेटवर आधारित तंत्रज्ञान आहे. गुगल क्लाउड, मायक्रोसॉफ्ट अझ्युर Microsoft Azure, अमॅझॉन वेब सर्व्हिसेस Amazon Web Services (AWS) सारख्या क्लाउड सेवा प्रदाते आजच्या काळात डेटा संचय आणि प्रोसेसिंगसाठी प्रमुख स्त्रोत आहेत. कंपन्या त्यांची माहिती सुरक्षित आणि सुलभपणे संचयित करण्यासाठी याचा वापर करतात. भविष्यात क्लाउड तंत्रज्ञानातील अधिक नवकल्पनांमुळे नवीन रोजगार निर्माण होण्याची
(लेखक शिवाजी विद्यापीठातील तंत्रज्ञान विभागात सहयोगी प्राध्यापक आहेत.)