नवी दिल्लीः महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसचा दारूण पराभव झाल्यानंतर पक्षाने नवी दिल्लीत आपल्या कार्यकारिणीची बैठक घेतली. आगामी निवडणुकीत पक्षाची स्थिती सुधारण्यासाठी कोणती पावले उचलायची यावर या बैठकीत विचारमंथन झाले. बैठकीत पक्षाचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी पराभवाच्या कारणांबद्दल तीव्र चिंता व्यक्त केली आणि आता जबाबदारी निश्चित करून कठोर निर्णय घेतले जातील, असा इशारा दिला.
या बैठकीत काँग्रेसचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी ‘इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन’वर (ईव्हीएम) गंभीर प्रश्न उपस्थित केला. निवडणूक प्रक्रियेच्या अखंडतेशी गंभीरपणे तडजोड केली जात असून यावर काँग्रेस लवकरच देशव्यापी आंदोलन करणार असल्याचे ते म्हणाले. ‘ईव्हीएम’मुळे निवडणूक प्रक्रिया संशयास्पद बनली असून, मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुका व्हाव्यात, हे निवडणूक आयोगाचे घटनात्मक कर्तव्य आहे, असे मत खर्गे यांनी व्यक्त केले.
बैठकीत राहुल गांधी यांनी पराभवानंतरच्या परिस्थितीबाबत कठोर पावले उचलण्याची विनंती पक्षनेतृत्वाला केली. काँग्रेसने आपल्या धोरणांमध्ये बदल करून जबाबदारी निश्चित केली पाहिजे आणि निवडणुकीच्या निकालातून धडा घेतला पाहिजे. दरम्यान, पक्षांतर्गत एकजूट नसल्याबद्दलही खर्गे यांनी चिंता व्यक्त केली आणि ते म्हणाले, परस्पर वक्तृत्व आणि एकमेकांविरुद्धच्या टिप्पण्यांमुळे पक्षाचे मोठे नुकसान झाले आहे. आपण जोपर्यंत आपल्यात एकजूट आणत नाही, तोपर्यंत आपण निवडणुकीच्या मैदानात यशस्वी होऊ शकत नाही. राष्ट्रीय प्रश्न आणि नेत्यांपेक्षा राज्यातील स्थानिक प्रश्नांवर लक्ष केंद्रीत करावे, असेही खर्गे यांनी पक्षश्रेष्ठींना सांगितले. त्यांनी काँग्रेस नेत्यांना त्यांच्या कामगिरीवर काटेकोर लक्ष केंद्रित करून रणनीती मजबूत करण्याचा सल्ला दिला.
खर्गे यांनी सर्वपक्षीय नेत्यांना भविष्यात काँग्रेसला बूथ स्तरापर्यंत बळकट करावे लागेल आणि रणनीती पूर्णपणे पद्धतशीर आणि वेळेचे बंधनकारक असेल याची काळजी घेण्यास सांगितले. ते म्हणाले, “आपल्याला कठोर परिश्रम करावे लागतील आणि निवडणूक प्रक्रिया योग्य पद्धतीने पूर्ण करावी लागेल. मतदार यादीपासून ते मतमोजणीपर्यंत प्रत्येक पातळीवर सतर्क राहावे लागेल.” बैठकीत काही नेत्यांनी ‘ईव्हीएम’बाबत खर्गे यांच्या भूमिकेशी असहमत असतानाच त्याचे समर्थन केले. चिदंबरम यांनी खर्गे यांच्या ‘ईव्हीएम’बाबत केलेल्या विधानाला विरोध करत पक्षांतर्गत अशा विधानांमुळे नेतृत्वाच्या प्रतिमेवर विपरीत परिणाम होतो. त्याच वेळी, पक्षाचे प्रवक्ते जयराम रमेश आणि पवन खेरा म्हणाले, की काँग्रेस ‘ईव्हीएम’ आणि निवडणूक प्रक्रियेतील अनियमिततेविरोधात राष्ट्रीय आंदोलन सुरू करेल आणि ‘इंडिया’ आघाडीचे इतर पक्षही त्यात सामील होतील.
काँग्रेस कार्यकारिणीच्या बैठकीत सर्वात मोठी चर्चा महाराष्ट्र आणि हरियाणा विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसच्या खराब कामगिरीवर झाली. बैठकीत, पक्षाच्या नेत्यांनी महाराष्ट्रातील त्यांच्या मित्रपक्ष राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि शिवसेना सोबत निवडणूक निकालांचे सखोल विश्लेषण केले. पक्षाचे सरचिटणीस सी वेणुगोपाल म्हणाले, की हरियाणा आणि महाराष्ट्राचे निवडणूक निकाल सामान्यांच्या समजण्यापलीकडे होते आणि ते निवडणुकीतील हेराफेरीचे स्पष्ट उदाहरण असल्याचे दिसून आले. निवडणूक कामगिरी आणि संघटनात्मक बाबींचा आढावा घेण्यासाठी अंतर्गत समित्या स्थापन केल्या जातील, असा निर्णयही काँग्रेस कार्यकारिणीने घेतला. या समित्या राज्यनिहाय निवडणुकीतील कामगिरीचे विश्लेषण करतील आणि पक्षाची संघटनात्मक बांधणी मजबूत करण्यासाठी उपाययोजना सुचवतील.
वेगळी रणनीती आखणार
आगामी काळात सामाजिक न्याय, जातिगणना आणि बेरोजगारी यांसारख्या मुद्द्यांवर भर दिला जाईल. काँग्रेसमधील या अंतर्गत चर्चा आणि वादाच्या पार्श्वभूमीवर आता पक्षाला आपली रणनीती बदलून आगामी निवडणुकीत चांगली कामगिरी करता येईल का, हे ठरवायचे आहे. आगामी विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसच्या दारुण पराभवानंतर पक्षांतर्गत सखोल आढावा प्रक्रिया सुरू झाली असून, त्यात केवळ नेतृत्वाची जबाबदारीच ठरवली जाणार नाही, तर निवडणूक प्रक्रिया आणि पक्षाच्या अंतर्गत परिस्थितीवरही गांभीर्याने चर्चा होणार आहे.