इम्फाळ; वृत्तसंस्था : मणिपूरमध्ये मैतेई आणि कुकी समुदायांमध्ये सुरू असलेला हिंसाचार थांबत नाही आहे. १९ महिन्यांपूर्वी सुरू झालेला हा संघर्ष आता पुन्हा चिघळू लागला आहे. गेल्या १२ दिवसांत हिंसाचारात १९ जणांचा मृत्यू झाला असून, गेल्या वर्षभरात हा आकडा २५० च्या पुढे गेला आहे. हिंसाचाराच्या वाढत्या घटनांच्या पार्श्वभूमीवर, राज्य सरकारने इम्फाळ पश्चिम, इम्फाळ पूर्व, बिष्णुपूर, ककचिंग, कांगपोकपी, थौबल आणि चुराचंदपूर या सात जिल्ह्यांतील इंटरनेट आणि मोबाइल सेवेवरील बंदीपर्यंत वाढवली आहे. संचारबंदी आणि शाळा आणि महाविद्यालयेही बंद आहेत.
‘एनपीपी’ने पाठिंबा काढून घेतल्यानंतरही भाजपचे सरकार स्थिर आहे. मणिपूरमधील भाजप सरकारमधील सहयोगी असलेल्या ‘नॅशनल पीपल्स पार्टी’ने (एनपीपी) सरकारला दिलेला पाठिंबा काढून घेतला आहे. या राजकीय घडामोडींमुळे राज्याच्या स्थिरतेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण होत आहे. मणिपूरची लोकसंख्या सुमारे ३८ लाख आहे. त्यात मैतेई, नागा आणि कुकी सारखे समुदाय प्रमुख आहेत. मैतेई समुदाय हिंदू धर्माचे पालन करतो आणि इम्फाळ खोऱ्यात केंद्रित आहे. दुसरीकडे, कुकी आणि नागा समुदाय ख्रिश्चन धर्माचे पालन करतात आणि डोंगराळ भागात राहतात. संसाधने आणि जमिनीच्या वाटपावरून झालेल्या वादांमुळे या समुदायांमधील तणाव वाढला आहे.
जिरीबाम जिल्ह्यात झालेल्या चकमकीत १० दहशतवादी मारले गेले. ११ नोव्हेंबर रोजी जिरीबाम जिल्ह्यात सुरक्षा दल आणि कुकी दहशतवाद्यांमध्ये झालेल्या चकमकीत १० अतिरेकी मारले गेले. यानंतर अतिरेक्यांनी सहा मैतेई नागरिकांचे अपहरण केले. यामध्ये तीन महिला आणि तीन मुलांचा समावेश आहे. नंतर त्यांचे मृतदेह नदीतून बाहेर काढण्यात आले. या निर्घृण हत्येने राज्यभर संताप आणि निषेध व्यक्त केला. मुख्यमंत्री एन. बिरेन सिंग यांनी या हत्यांचा तीव्र शब्दात निषेध करत दोषींना लवकरच न्यायच्या कठड्यात आणले जाईल, असे सांगितले. हा मानवतेविरुद्धचा गुन्हा असल्याचे त्यांनी म्हटले आहे. हिंसाचार रोखण्यासाठी केंद्र सरकारने अतिरिक्त पाच हजार सैनिक तैनात करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
जमिनीचे हक्क, राजकीय प्रतिनिधित्व आणि सांस्कृतिक ओळख हे मुद्दे कुकी आणि मैतेई समुदायांमधील वादाचे मुख्य स्त्रोत आहेत. इम्फाळ खोऱ्यात स्थायिक झालेल्या मैतेई समाजाची आरक्षणाची मागणीहा देखील या हिंसाचाराचा एक महत्त्वाचा पैलू आहे, ज्याचा कुकी आणि नागा समुदाय विरोध करत आहेत. हिंसाचार थांबवण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारला एकत्रितपणे ठोस पावले उचलावी लागतील. समुदायांमध्ये संवाद प्रस्थापित करणे आणि त्यांचे प्रश्न शांततेने सोडवणे आवश्यक आहे. तसेच, सामान्य नागरिकांचा आत्मविश्वास कायम राहावा, यासाठी सुरक्षा दलांना संवेदनशीलतेने काम करावे लागेल.
मानवतेवर प्रश्नचिन्ह
मणिपूरमध्ये सुरू असलेला हिंसाचार राज्याच्या शांतता आणि स्थैर्यालाच आव्हान देत नाही, तर मानवतेवरही प्रश्नचिन्ह निर्माण करत आहे. हे संकट संपवण्यासाठी सर्व पक्षांना एकत्र काम करावे लागेल. मणिपूरला हिंसाचारातून बाहेर काढून विकास आणि सौहार्दाच्या मार्गावर आणण्याची हीच वेळ आहे.